Son yıllarda mide kanseri tedavisinde önemli gelişmeler olmuştur. Gen düzeyindeki değişiklikler, mutasyonlar, evre4mide kanseri (ileri evre mide kanseri) tedavisinde multidisipliner yaklaşımların gelişmesi, minimal invazif cerrahi (laparoskopik cerrahi, kapalı ameliyat) alanındaki gelişmeler mide kanseri tedavisinde ilerlemelere yol açmıştır. Daha önce karaciğer metastazı veya periton metastazı (karın zarı tutulumu) varlığı sadece kemoterapi ile tedavi edilirken, son yıllardaki gelişmeler sonucunda bu hastaların bir kısmında cerrahi tedavi ve diğer tedavi yöntemlerinin kombine edilmesi ile başarılı sonuçlar alınabilmektedir.
Tanı (Teşhis) ve Evreleme
Tümörün tipi, midedeki yeri, çapı (büyüklüğü), derinliği, yayılımı, genetik analizi; tedavi seçimini ve sonuçlarını etkilemektedir. Bu faktörler uygun tanı ve evreleme yöntemleri ile ortaya konulur.
Mide kanserinin belirtileri sıklıkla bulantı, kusma, iştahsızlık, erken doyma, dispepsi ve karın ağrısıdır. Bu belirtiler hafif ve belirsiz seyredebilir. Ayrıca kanser dışı hastalıklarda da görülebilir. Belirtiler ağırlaştığında ise hastalık ileri evreye ulaşmış olabilir. Mide kanseri teşhisi esas olarak endoskopi ile konulur. Mide duvarı detaylı olarak incelenir ve şüpheli olan lezyondan biopsi alınır. Teşhis konulduktan sonraki aşama ise evrelemedir. Evrelemenin ana amacı tedavinin planlanmasıdır. Mide kanseri yönetiminde cerrahi, gastroenteroloji, medikal onkoloji, radyasyon onkolojisi, patoloji, radyoloji gibi bölümler rol almaktadır, ancak mevcut bilgilerle hastaya tamamen iyileşme şansı veren tek yöntem cerrahidir. Ameliyat öncesi dönemde ve evrelemede kullanılan kan tetkikleri, ultrasonografi, endoskopik ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans, PET, tanısal laparoskopi gibi yöntemler sürekli olarak güncellenen uluslararası kılavuzlara göre yapılmalıdır.
Tedavi
Mide kanserinde hastalarına iyileşme şansı veren tek tedavi yöntemi cerrahidir. Cerrahi tedavide tümörün yeri ve büyüklüğüne göre midenin tamamı (total gastrektomi) veya büyük bir kısmı (subtotalgastrektomi) çıkarılmaktadır. Onkolojik olarak yeterli bir ameliyat için midenin len bezlerinin de geniş olarak çıkartılması gereklidir. Uluslararası kılavuzlara göre doğru bir evreleme için en az 15 lenf bezinin çıkartılması önerilmektedir. Bugün genel olarak D2 lenfadenektomi (lenf nodudiseksiyonu) yapılmasının gerekliliği kabul edilmektedir.
Cerrahi teknikler ve teknolojik ilerlemeler sonrasında mide kanseri tedavisinde minimal invazif teknikler de kullanılmaya başlamıştır. Kapalı ameliyat olarak bilinen laparoskopik cerrahi ve robotik cerrahi minimal invaziv cerrahi yöntemleridir. Minimal invazif cerrahinin avantajları daha az ağrı, daha az kan kaybı, yara izinin çok küçük olması, bağırsak fonksiyonlarının daha erken düzelmesi ve hastanede yatış süresinin daha az olmasıdır. Burada önemli olan hasta seçiminin doğru yapılmasıdır. Doğru hasta seçimi yapıldığında onkolojik sonuçlarda iyi olmaktadır.
Erken Mide Kanserinde Endoskopik Tedavi
Erken mide kanserinde bazı hastaları, açık veya kapalı ameliyata gerek olmadan endoskopik teknikler ile tedavi etmek mümkündür. Bu teknikler endoskopik mukozal rezeksiyon (EMR) ve endoskopik submukozaldiseksiyon (ESD) olarak adlandırılmaktadır. Bu teknikler uluslararası kılavuzlarla belirlenen bazı şartların olması durumunda kullanılmalıdır. Bu şartların olmadığı hastalarda cerrahi tedavi gereklidir. Doğru hasta seçimi ve işlemin deneyimli bir endoskopist tarafından yapılması kritik öneme sahiptir.
Evre 4 (Son evre, ileri evre, metastatik) Mide Kanserinde Tedavi
Kan yoluyla başka organlara veya direkt yayılımla periton adı verilen karın zarına yayılan mide kanserlerinde tedavi daha zor, sonuçları ise daha kötü olmaktadır. Ancak son yıllarda multimodal tedavilerdeki gelişmeler ile bu hastaların önemli bir kısmında nispeten başarılı sonuçlar alınabilmektedir. Bu hastaların tümör konseyinde değerlendirilmesi ve birden fazla bölümün (cerrahi, medikal onkoloji, radyasyon onkolojisi, patoloji, radyoloji gibi) katkısı ile karar verilmesi önemlidir. Karın zarına yayılımı olan mide kanserlerinde karın içindeki tümör nodüllerinin tamamen çıkartılmasının ardından sıcak kemoterapi seçeneği giderek yaygınlaşmaktadır. Bu işlem sitoredüksiyon + ısıtılmış kemoterapi (cytoreduction + hypertermicintraperitonealchemotherapy, CRS-HIPEC) olarak bilinmektedir. Bu işlemde oldukça büyük bir ameliyat yapılmakta, dolayısıyla ameliyata bağlı riskler de artmaktadır. Bu nedenle ameliyat ekibinin deneyimi çok önemlidir. Ayrıca doğru hasta seçiminin de önemi büyüktür. Bu işlem evre 4 mide kanseri olan her hastaya yapılmamalıdır. Uygun hasta seçimi ile eskiden ameliyat edilmeyen birçok hastada uzun yaşama sürelerine ulaşılabilmektedir.
Ameliyata uygun olmayan hastalarda ana tedavi yöntemi kemoretapidir. İlaç seçimi çeşitli faktörler göz önüne alınarak medikal onkoloji uzmanları tarafından yapılmaktadır. Çeşitli ileri incelemeler (gen analizi vb.) ile seçilmiş hastalarda hedefe yönelik tedaviler de uygulanmaktadır.
Özet olarak, mide kanseri tedavisinde devamlı yeni gelişmeler olmaktadır. Tedavide multidisipliner yaklaşım önemlidir. Kemoterapi, hedefe yönelik tedavi, immün tedavi ve sitoredüktif cerrahi (CRS-HIPEC) alanlarındaki gelişmeler sonucunda, eskiden ameliyat edilmesi düşünülmeyen ileri evre mide kanseri hastalarda komplike ameliyatlar yapılabilmekte ve daha iyi sonuçlar alınabilmektedir.
