Periton adı verilen karın zarına yayılan kanserlerde damar yoluyla verilen kemoterapiye cevap sınırlı veya zayıf olmaktadır. Bunun çeşitli nedenleri vardır:
- Kan ve karın zarı arasında bulunan bariyer (plazma-peritoneal bariyer)
- Karın zarının zayıf kanlanması
- Kanser hücrelerinin oksijenlenmesinin zayıf olması
- Hipoksik (oksijeni az) tümör hücrelerindeki zayıf apoptozis (hücre ölümü) potansiyeli
- Tümör hücrelerini saran yaygın iltihabi reaksiyon
Bu nedenlerle damar yoluyla verilen ilaçların karın zarındaki tümörlere ulaşması zorlaşmakta ve etkinliği düşmektedir. Özellikle plazma-peritoneal bariyer nedeniyle ilaçlar karın zarına az miktarda ulaşabilmekte,kemik iliği ve diğer organlara ise çok daha fazla miktarlarda ulaşmaktadır. Bu durum tümöre karşı etkinliğin azalmasına, yan etkilerin ise artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle karın zarına yayılan kanserlerde periton içine kemoretapi yapılması düşünülmüş ve sitoredüksiyon + hipertermik intraperitoneal kemoterapi (CRS-HIPEC) yöntemi ortaya atılmıştır. Sitoredüksiyon karın zarına yayılan tüm tümör odaklarının ameliyat sırasında çıkartılması anlamına gelmektedir. Hipertermik intraperitoneal kemoterapi ise halk arasında ‘sıcak kemoterapi’ olarak bilinen uygulamadır. Yaklaşık 4 litre sıvı içinde kemoterapi ilacı 41-42 derece sıcaklıkta ve 60 – 90 dakika süreyle karın boşluğuna uygulanmaktadır.
Hiperterminin (yüksek sıcaklık) direk ve dolaylı olarak kemoterapinin etkisini arttırdığı düşünülmektedir. Yüksek sıcaklık direk olarak hücre ölümünü arttırmanın yanında tümör hücrelerine ilaç girişini ve tümör hücrelerinin ilaçlara duyarlılığını arttırmaktadır. Sonuç olarak karın zarına uygulanan kemoterapinin etkisi artmaktadır.
Psödomiksoma peritonei ve peritoneal mezotelyoma’da CRS-HIPEC (sıcak kemoterapi) hastalığın ana tedavisidir. Kolorektal kanserlerde (kalın barsak kanseri, rektum kanseri) ise seçilmiş hastalarda kür (tamamen iyileşme) mümkün olabilmektedir.
Mide kanserinde de son yıllarda CRS-HIPEC (sıcak kemoterapi) uygulamaları giderek artmaktadır. Mide kanserinde karın zarına yayılım sık görülmektedir. Çoğu zaman da karın zarı tek yayılım bölgesi olmaktadır. Mide kanserinde sıcak kemoterapi tedavisi çok iyi seçilmiş hastalarda yapılmalıdır. Hastalığın yaygınlığını gösteren peritoneal kanser indeksi (PKİ) düşük olmalıdır. Yani hastalık çok yayılmış olmamalıdır. Mutlaka CC-0 adını verdiğimiz tam sitoredüksiyon yapılmalıdır. Yani görülebilen tüm kanser odakları çıkarılmalıdır. Hastanı yaşı, genel durumu, ek hastalıkları dikkate alınmalıdır. Aksi durumda tedavide başarı sağlanamaz. Uygun hasta seçimi yapıldığında karın zarına yayılmış mide kanserlerinde en iyi sonuçların alındığı tedavi şeklidir. Uygun hasta seçimi ile bazı hastalarda kür (tamamen iyileşme) sağlanabileceği güncel yayınlarda belirtilmiştir.
Bunların dışında over (yumurtalık) kanserlerinde de sıcak kemoterapi seçeneği mevcuttur. Over kanseri kadınlarda kansere bağlı ölümlerin en sık sebeplerinden biridir. Pek çok çalışmada sıcak kemoterapi ile umut verici sonuçlar elde edilmiştir. Bu konu ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Diğer bazı kanser türlerinde de sıcak kemoterapi ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır.
Sıcak kemoterapi uygulamasında cerrahi, medikal onkoloji ve ilgili diğer bölümler ile birlikte multidisipliner yaklaşım gereklidir. Cerrahi kararı verilirken hastanın yaşı, genel durumu, ek hastalıkları, hastalığın yaygınlığı (peritoneal kanser indeksi, PKİ) hastalığın kaynağı (apendiks, kolon, mide, vb), daha önce kemoterapi alıp almadığı, kemoterapiye cevabı, kullanılacak ilacın muhtemel yan etkileri gibi faktörler dikkate alınmalıdır.
